Wiele dzieci i dorosłych z autyzmem ma problem z komunikacją, zwłaszcza z rozpoczynaniem i prowadzeniem rozmów. Trudnością jest patrzenie w oczy, proszenie o pomoc, rozpoczynanie rozmowy, zadawanie pytań, zwracanie uwagi czy też komentowanie zdarzeń w otoczeniu.
Rozwijanie tych umiejętności jest dużym wyzwaniem dla rodziców i terapeutów. Dzieci z autyzmem często uczą się w mocno ustrukturyzowanym środowisku, przez niezliczoną ilość pytań: „Co to jest?”, „Jaki to kolor?”, „Co robi?”, „Policz misie”, „Kto jest na obrazku?” itp. Dziecko odpowiada na kolejne pytania, a przez pozostały czas milczy. Dodatkowo, jeżeli pomiędzy pytaniami nie przeszkadza i jest „spokojne”, otrzymuje pochwały za bycie cicho. Tak więc coraz częściej milczy i nie ma ochoty na spontaniczne odzywanie się i rozpoczęcie rozmowy.
Jak to zmienić?
Proponujemy organizować zabawy, w których dziecko będzie podejmowało inicjatywę słowną jako pierwsze. A dorosły będzie tylko odbiorcą komunikatów dziecka.
3 pomysły na zabawy
GADAJĄCE ZWIERZĄTKA
PRZYGOTUJ
- 6 komunikatorów
- Zestaw ilustracji zwierząt
- Opcjonalnie 1 clipboard i samoprzylepne kropki montażowe
BAW SIĘ Z DZIECKIEM
Zabawa może mieć dwie wersje.
Wersja I
Wytnij ilustracje zwierząt i umieść na komunikatorach.
Nagraj na każdym komunikatorze dźwiękonaśladowcze odgłosy zwierząt.
Rozłóż komunikatory przed dzieckiem lub umocuj je na podkładce clipboard – jeżeli tak będzie dziecku wygodniej.
Zacznij zabawę stwierdzeniem: ZOBACZMY, JAKIE ZWIERZĄTKA DZISIAJ DO NAS PRZYSZŁY lub podobnym. Zadaniem dziecka będzie nacisnąć komunikator z dowolnym zwierzątkiem.
Kiedy dziecko naciśnie – z komunikatora popłynie dźwięk „kum, kum, kum”. Zadaniem dziecka jest powtórzyć wypowiedź.Początkowo dziecko nie będzie powtarzać tylko słuchać dźwięków. Stopniowo nauczy się je naśladować.
Zabawa będzie wyglądała tak:
Dorosły zagaja rozmowę: ZOBACZMY, JAKIE ZWIERZĄTKA DZISIAJ DO NAS PRZYSZŁY
Dziecko naciska komunikator z żabą
Komunikator „mówi”: kum, kum, kum.
Dziecko powtarza: KUM, KUM, KUM
Dorosły odpowiada: TAK, ŻABKA ROBI KUM, KUM.
Wersja II
Wytnij ilustracje zwierząt i umieść na komunikatorach.
Nagraj na każdym komunikatorze nazwy zwierząt.
Rozłóż komunikatory przed dzieckiem lub umocuj je na podkładce clipboard – jeżeli tak będzie dziecku wygodniej.
Zacznij zabawę stwierdzeniem: ZOBACZMY, JAKIE ZWIERZĄTKA DZISIAJ DO NAS PRZYSZŁY lub podobnym. Zadaniem dziecka będzie nacisnąć komunikator z dowolnym zwierzątkiem.
Kiedy dziecko naciśnie – z komunikatora popłynie dźwięk słowo ŻABA. Zadaniem dziecka jest powtórzyć wypowiedź. Początkowo dziecko nie będzie powtarzać tylko słuchać. Stopniowo nauczy się imitować dźwięki.
Dorosły po wypowiedzi dziecka mówi: ŻABA ROBI KUM ,KUM. I dalej zachęca dziecko do naciśnięcia następnego komunikatora.
Dorosły zagaja rozmowę: ZOBACZMY, JAKIE ZWIERZĄTKA DZISIAJ DO NAS PRZYSZŁY
Dziecko naciska komunikator z żabą
Komunikator „mówi”: żaba.
Dziecko powtarza : ŻABA
Dorosły odpowiada na wypowiedź dziecka: ŻABA ROBI KUM, KUM.
INNE WARIANTY ZABAWY
Nagrane dźwięki pojazdów, przedmiotów, instrumentów.
„ALBUM” ZE ZDJĘCIAMI RODZINY
PRZYGOTUJ
- 6 komunikatorów
- zdjęcia członków rodziny wykonujących różne czynności bliskie dziecku np.
- Mama śpi
- Babcia pije
- Kuba (brat) jedzie (na rowerze)
- Ola (siostra) bawi się (lalką)
- Ciocia je (jabłko)
- Tata kosi (trawę)
- Opcjonalnie samoprzylepne kropki montażowe i 1 clipboard
BAW SIĘ
Przytnij zdjęcia i umieść na komunikatorach.
Nagraj na każdym komunikatorze nazwy członków rodziny lub ich imiona – mama, tata, ciocia, Kuba, Ola itp.
Rozłóż komunikatory przed dzieckiem lub umieść na clipboardzie .
Zachęć dziecko do rozmowy: ZOBACZMY, KTO JEST NA ZDJĘCIACH
Podpowiedz fizycznie dziecku naciśnięcie pierwszego komunikatora. Dziecko naciska i z komunikatora płynie dźwięk MAMA. Zadaniem dziecka jest powtórzyć słowo. Początkowo dziecko tylko słucha, ale stopniowo nauczy się powtarzać.
Odpowiedz na słowo dziecka komentarzem np. TAK, TO MAMA, MAMA ŚPI.
I dalej następne zdjęcie do opowiadania. W ten sposób dziecko razem z dorosłym może opowiedzieć sobie wiele zdjęć.
Zabawa będzie wyglądała tak:
Dorosły zachęca dziecko do rozmowy: ZOBACZMY, KTO JEST NA ZDJĘCIACH
Dziecko naciska komunikator i płynie słowo: MAMA
Dziecko powtarza: MAMA
Dorosły odpowiada na wypowiedź dziecka: TAK, TO MAMA, MAMA ŚPI.
I podpowiadamy, aby dziecko nacisnęło kolejny komunikator
Czego dziecko nauczy się w tych zabawach?
- Mówienie jest fajne. Jak odzywam się, to dorośli zwracają na mnie uwagę. I cieszą się, i mówią do mnie 😊
Dziecko nauczy się wychodzić z inicjatywą słowną, czyli odzywać jako pierwsze. Jeżeli będziesz bawić się z dzieckiem w te i tym podobne zabawy, nauczysz dziecko KOMENTOWAĆ rzeczywistość.
- Jak ktoś do mnie mówi, to słucham 😊
Dzieci lubią korzystać z urządzeń technicznych i czasem łatwiej jest im się skupić na słuchaniu nagrania, niż wypowiedzi człowieka. Słuchanie komunikatorów nauczy SŁUCHAĆ WYPOWIEDZI ludzi, co wykorzystamy później w licznych treningach logopedycznych.
- Jak mówię do kogoś, to patrzę na niego 😊
Podczas tych króciutkich interakcji słownych odpowiadamy dziecku tylko wtedy, kiedy na nas patrzy. Dziecko uczy się NAZWIĄZYWAĆ KONTAK WZROKOWY.