Siła wzmocnień

Motywacja to podstawa. Wszyscy rodzice o tym wiedzą. Wiedzą również, że jeżeli dziecko nie chce czegoś zrobić to żadna siła go do działania nie zmusi. Jeżeli jednak ma motywację – to góry może przenosić. Mówiąc o motywacji należy jednak odróżnić wzmacnianie, które jest niezwykle efektywne w uczeniu i kształtowaniu poprawnych zachowań od przekupiania.

Aby zrozumieć różnicę pomiędzy tymi dwoma pojęciami kilka słów na temat podstaw naukowych wzmacniania. Ludzkie zachowania kształtowane są przez różne procesy zachodzące pomiędzy człowiekiem a środowiskiem. Jednym z takich procesów jest wzmacnianie pozytywne. W dużym skrócie polega ono na tym, że jeżeli po wystąpienia określonego zachowania zostaną dostarczone wzmocnienia spowoduje to, że w przyszłości prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia tego zachowania zwiększy się. Czyli jeżeli przedszkolak posprząta zabawki do koszyka i zostanie wyróżniony na forum grupy pochwałą „Janek jest bardzo pracowity. Sam uprzątnął ogromny stos klocków. Brawo dla Janka!” na pewno powtórzy w przyszłości w przedszkolu swój wyczyn.

Dzieci rozwijające się prawidłowo bardzo pozytywnie reagują na wszelkiego rodzaju pochwały, a uwaga społeczna jest dla nich bardzo ważna. Stosunkowo szybko rozwijają u siebie motywację wewnętrzną, która manifestuje się głównie w stwierdzeniu „ja chcę to zrobić”. Sytuacja trochę komplikuje się w przypadku dzieci z zaburzeniami rozwojowymi np. dziećmi ze spektrum autyzmu. Mają one duże problemy z uczeniem się nowych umiejętności, a pochwały społeczne niekoniecznie motywują je do działania. Jak więc wzbudzić u nich motywację?

Na początkowym etapie współpracy z dzieckiem dobrym pomysłem jest korzystanie z systemu wzmacniania bezpośredniego. Polega ono na tym, że po wykonaniu określonej czynności, zadania, ćwiczenia dziecko otrzymuje pożądaną przez nie zabawkę, aktywność, smakołyk, przywilej, dostęp do multimediów itp.

W roli wzmocnień przydzielanych bezpośrednio doskonale sprawdzą się zabawki tzw. sensoryczne: gniotki, świecące piłki, masy plastyczne, sprężynki, wiatraczki, zabawki grające, kalejdoskopy, bańki mydlane i inne drobne zabawki. Najlepiej zgromadzić je w jednym miejscu np. w kolorowym pudełku, które będzie dla dziecka PUDEŁKIEM NIESPODZIANEK. Pudełko powinno ciągle zmieniać swoją zawartość i wzbogacać się o nowe, ciekawe, interesujące dziecko rzeczy.

PUDEŁKO NIESPODZIANEK doskonale sprawdzi się w każdym gabinecie logopedycznym, psychologicznym czy w trakcie terapii pedagogicznej. Szczególne miejsce znajdzie na pewno w pracy terapeutów behawioralnych.

W początkowych etapach zajęć z dzieckiem wzmocnienia powinny być przydzielane bardzo często jednak stopniowo należy je odraczać. Taki system pracy sprzyja uczeniu: zapobiega nasyceniu wzmocnieniem oraz doprowadza do nabywania umiejętności odpornych na wygasanie tzn. takich, które po etapie uczenia wchodzą w repertuar umiejętności codziennych dziecka.

Doskonałą pomocą terapeutyczną wykorzystywaną do odraczania nagród bezpośrednich jest TABLICZKA ŻETONOWA. Ilość punktów na tabliczce uzależniona jest od możliwości dziecka oraz jego bieżących potrzeb. Tabliczkę motywacyjną można dopasować do upodobań i preferencji ucznia, np. jeżeli dziecko jest szczególnie zainteresowane motoryzacją doskonale sprawdzą się w praktyce tabliczki z punktami w kształcie samochodów lub pociągów.

Podczas wprowadzania TABLICZEK ŻETONOWYCH należy jednak pamiętać, że są one doskonałym narzędziem do nauki, systemem wzmocnień wspomagającym nabywanie nowych umiejętności, lecz najszybciej jak to możliwe powinny być wycofywane. Każdy rodzic lub nauczyciel powinien dążyć do sytuacji, kiedy dziecko działa nie dlatego, że ktoś je kontroluje, lecz dlatego, że chce i jego działania przynoszą mu satysfakcję.

[mailerlite_form form_id=1]